อรรถกถาทุกรปัญหาสูตรที่ 16

บทว่า อภิรติ คือความไม่กระสันในการบรรพชา. บทว่า น จิรํ
อาวุโส ท่านแสดงว่า ข้าแต่ท่านผู้มีอายุ ภิกษุผู้ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
เมื่อพากเพียรพยายามอยู่ จะพึงเป็นพระอรหันต์ คือพึงตั้งอยู่ในพระอรหัต
ได้ไม่นานนักคือเร็วนั่นเอง. เพราะท่านกล่าวว่า ภิกษุผู้อันท่านตักเตือน
แล้วในเวลาเช้า จักบรรลุคุณวิเศษในเวลาเย็น ภิกษุผู้อันท่านตักเตือนแล้ว
ในเวลาเย็น จักบรรลุคุณวิเศษในเวลาเช้า คำที่เหลือใน บททั้งปวงมีเนื้อ
ความง่ายทั้งนั้น.
จบ อรรถกถาทุกรปัญหาสูตรที่ 16
จบ อรรถกถาชัมพุขาทกสังยุต.

รวมพระสูตรที่มีในสังยุตนี้ คือ

1. นิพพานปัญหาสูตร 2. อรหัตตปัญหาสูตร 3. ธรรมวาที
ปัญหาสูตร 4. กิมัตถิยสูตร 5. อัสสาสัปปัตตวสูตร 6. ปรมัสสาสัป-
ปัตตสูตร 7. เวทนาปัญหาสูตร 8. อาสวปัญหาสูตร 9. อวิชชา
ปัญหาสูตร 10. ตัณหาปัญหาสูตร 11. โอฆปัญหาสูตร 12. อุปาทาน
ปัญหาสูตร 13. ภวปัญหาสูตร 14. ทุกขปัญหาสูตร 15. สักกาย
ปัญหาสูตร 16. ทุกกรปัญหาสูตร.

5. สามัณฑกสังยุต

1. สามัณฑกสูตร

ว่าด้วยปัญหาเรื่องนิพพาน

[513] สมัยหนึ่ง ท่านพระสารีบุตรอยู่ ณ ฝั่งแม่น้ำคงคาใกล้
อุกกเจลนคร แคว้นวัชชี ครั้งนั้น ปริพาชกชื่อ สามัณฑกะ เข้าไปหา
ท่านพระสารีบุตรถึงที่อยู่ ได้ปราศรัยกับท่านพระสารีบุตร ครั้นผ่านการ
ปราศรัยพอให้ระลึกถึงกันไปแล้ว จึงนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้ว
ได้ถามท่านพระสารีบุตรว่า ดูก่อนท่านสารีบุตร ที่เรียกว่า นิพพาน ๆ
ดังนี้ นิพพานเป็นไฉนหนอ. ท่านพระสารีบุตรตอบว่า ดูก่อนผู้มีอายุ
ความสิ้นราคะ ความสิ้นโทสะ ความสิ้นโมหะ นี้เรียกว่า นิพพาน.
ป. ดูก่อนท่านผู้มีอายุ ก็มรรคามีอยู่หรือ ปฏิปทามีอยู่หรือเพื่อ
กระทำนิพพานนั้นให้แจ้ง.
สา. มีอยู่ ผู้มีอายุ.
ป. ดูก่อนท่านผู้มีอายุ ก็มรรคาเป็นไฉน ปฏิปทาเป็นไฉนเพื่อ
กระทำนิพพานนั้นให้แจ้ง.
สา. ดูก่อนผู้มีอายุ อริยมรรคประกอบด้วยองค์ 8 คือความเห็น
ชอบ ฯลฯ. ตั้งใจชอบ นี้แลเป็นมรรคา เป็นปฏิปทาเพื่อกระทำนิพพาน
นั้นให้แจ้ง.
ป. ดูก่อนท่านผู้มีอายุ มรรคาดีนัก ปฏิปทาดีนัก เพื่อกระทำ
นิพพานนั้นให้แจ้ง และเพียงพอเพื่อความไม่ประมาท นะท่านสารีบุตร ฯลฯ
( เหมือนกับในชัมพุขาทกสังยุต )
จบ สามัณฑกสูตรที่ 1